Հայաստանի հնագիտությունը թեմայի շրջանակներում Երևանի պետական համալսարանի Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի հնագիտական հետազոտությունների լաբորատորիան 2015 թվականին գիտական աշխատանքներին կից իրականացրել է նաև մի շարք դաշտային աշխատանքներ Օշականում, Արամուսում, Սոտքում, Սյունիքում, Լեռնային Ղարաբաղում: Հնագիտական հետազոտությունների լաբորատորիան և ԵՊՀ հնագիտության ու ազգագրության ամբիոնը՝ վարիչ և արշավախմբի ղեկավար Հայկ Ավետիսյանի և Մյունխենի համալսարանի հնագիտության դեպարտամենտի ղեկավար Միխայիլ Հերլեսի գլխավորությամբ, Օշականի հնագիտական համալիրներում 4 տարվա համատեղ պլանային աշխատանքների արդյունքում պեղել են վաղ երկաթի դարին վերաբերող դամբարանային համալիրներ: Ավետիսյանի խոսքով, ըստ նախնական դիտարկման, համալիրը դղյակատիպ կառույցի է նման, որտեղ հայտնաբերվել են նաև մի շարք քարարկղային դամաբարաններ: Գտնվել են նաև տարբեր իրեր, որոնց հնագիտական նյութերի լաբորատոր մշակման արդյունքում պարզվել է, որ հիմնականում խեցեղեն նմուշներ են, բրոնզից պերճանքի առարկաներ, հնամարդաբանական նյութեր: Ըստ լաբորատոր հետազոտության՝ դրանք հիմնականում Ք. Ա. 9-11 դ. գտածոներ են:
Հաջորդ դաշտային պլանային աշխատանքը իրականացվել է 2015 թ. Արամուսում հնագիտության լաբորատորիայի և Ավստրիայի Ինսբրուկի համալսարանների միջև կնքված համաձայնագրի շրջանակներում: Պեղումների արդյունքում խումբը բացել է մի շատ հետաքրքիր տաճարատիպ կառույց, որը, ըստ հետազոտության, պաշտամունքային նշանակություն ունի: Կառույցը կապված է Վանի թագավորության, պետական կրոնի հավատամքի համակարգի հետ: Ավետիսյանի խոսքով՝ պեղումների նպատակը միջնաբերդի արևմտյան մասում ամրոցաշինարարության փուլերի ու նաև ամրոցի վերակառուցման ժամանակագրության կարևորագույն հարցերի ճշտումն էր: Պեղման արդյունքում հայտնաբերված խեցեղենը Վանի թագավորությանը բնորոշ խեցեղեն է: Սակայն պարզվել է, որ Արամուսը միայն ուրարտական ժամանակաշրջանի հուշարձան չէ: Պեղման արդյունքում հայտնաբերված նյութերը լաբորատոր մշակումից ու հետազոտությունից հետո հանձնվել է Երևան քաղաքի թանգարան: Արշավախմի ղեկավար Հ. Ավետիսյանի խոսքով՝ Արամուսի հնագիտական պեղումները ունեն շուրջ 12 տարվա վաղեմություն և դեռևս ընթացքի մեջ են: Այս տարածքի պեղումների վերաբերյալ կան տպագիր աշխատություններ, և առաջիկայում ևս պատրատվում են հետագա աշխատանքների վերաբերյալ գիտական աշխատանքներ տպագրել:
Արշավախմբի ղեկավարը ընդգծեց նաև, որ Արամուսի և Օշականի պեղումները կարևոր են նրանով, որ ունեն օրգանական ժամանակագրական շարունակություն, և այս ժամանակագրությունը ամբողջացնում է Ք. Ա 11-7 դ. միջակայքում Հայկական լեռնաշխարի մասին մեր պատկերացումները: «Վանի թագավորության նկատմամաբ կա մեծ հետաքրքրություն ամբողջ աշխարհում, և մենք՝ կիզակետում գտնվողներս՝ հաշվի առնելով այն, որ դա մեր մշակույթի, ինքնության կարևորագույն էջերից մեկն է, ինտենսիվ աշխատում ենք թե՛ դաշտային աշխատանքների և թե՛ գիտական աշխատանքի մասով: Աշխատում ենք հնարավորինս շուտ պատրաստել կատարված հետազոտությունների, ուսումնասիրությունների արդյունքները և հանձնել մասնագետների դատին: Նշեմ նաև, որ Օշականի և Արամուսի պեղումների վերաբերյալ թե՛ հայ հնագետների և թե՛ արտասահմանցի գործընկերների հետազոտական ու վերլուծական նյութերը բավականին մեծ արձագանք են ունեցել Գերմանիայում, Ավստիայում և Իտալիայում: Դրանք իրենց բովանդակությամբ և արդյունքներով ներկայացնում են Հին Արևելքի, Առաջավոր Ասիային վաղ քաղաքակրթության վերբերյալ պատմության էջերի թարմացում և լրացում>>,-նշեց Հ. Ավետիսյանը:
Հավելենք, որ հնագիտության լաբորատորիայի աշխատակիցները պեղումներ են իրականացրել Սոտքի շրջանում, և մեծամասամբ դրանք դեռևս ընթացքի մեջ են: Պեղվել է բրոնզերկաթեդարյան ժամանակաշրջանի ինքնատիպ ամրոց, ինչպես նաև գերմանացի հնագետների հետ համատեղ պեղումներ է իրականացվել Արագածի և Սևանի ավազանի տարածքում, պատմական Զանգեզուրի, Արցախի շրջանում: Հայտնաբերվել են վիշապաքարեր և վիշապակոթողներ: Գտածոները ենթարկվում են բազմապիսի հետազոտությունների, լաբորատոր չափագրումների և մշակումերի:
Վերադառնալ
ԵՊՀ 2-րդ մասնաշենք, 5-րդ հարկ,
Հեռ.` + 37460 71-00-91
Էլ-փոստ` info@armin.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Կայքի նյութերի մասնակի կամ ամբողջական օգտագործման, մեջբերումների կատարման դեպքում հղումը պարտադիր է`